Zachowania kompulsywne u psów – przyczyny i terapia

Zachowanie psa jest kontrolowane przez różne neurotransmitery. Najważniejsze z nich to:

• serotonina,
• dopamina,
• noradrenalina,
• kwas gamma-amino masłowy (GABA).

Bardzo upraszczając efekty działania neurotransmiterów, można w skrócie powiedzieć, że:

• działanie serotoniny wiąże się z: dobrym samopoczuciem, obniżeniem agresji, zmniejszeniem odczuwania bólu, regulacją snu, apetytem, zabawą,
• dopaminę łączymy z motywacją i nagrodą, agresją, ruchem, uwagą i procesami uczenia się,
• noradrenalina związana jest z pobudzeniem, stresem, depresją, uwagą, motywacją i nagrodą,
• GABA powiązana jest z hamowaniem neuronalnym, uspokojeniem, rozluźnieniem (włączając napięcie mięśniowe), działaniem przeciwlękowym, apetytem i pamięcią.

Neurotransmitery są nieustannie uwalniane w synapsach, gdzie łączą się ze swoimi receptorami i w ten sposób uczestniczą w przewodnictwie nerwowym, przez co powodują określone zachowania. Organizm stale dąży do utrzymania równowagi neurotransmiterów, która jest warunkiem dobrego samopoczucia.

Warunki równowagi

Ta równowaga w organizmie zależy od wielu czynników, m.in. prawidłowej diety, ponieważ prekursorami neurotransmiterów są aminokwasy, dlatego właściwa ich podaż jest niezbędną składową gospodarki neurotransmiterów w organizmie. Nie mniej ważny jest zdrowy przewód pokarmowy, umożliwiający prawidłowe wchłanianie odpowiednich składników diety. Trzecim elementem wpływającym na homeostazę neurotransmiterów w organizmie jest możliwość realizacji naturalnych zachowań wynikających z etogramu psa. Naturalne potrzeby psa dzielimy na nieelastyczne i elastyczne. Nieelastyczne to takie, które muszą być realizowane każdego dnia, aby organizm by zdrowy. Potrzeby elastyczne to takie, które są konieczne do utrzymania dobrego samopoczucia i nastroju, ale okresowy brak ich realizacji nie powoduje zaburzeń zdrowotnych.

Potrzeby nieelastyczne to:

• poczucie bezpieczeństwa,
• odżywianie,
• sen,
• szeroko pojęta pielęgnacja ciała, w tym wydalanie, znaczenie terenu i pielęgnacja okrywy włosowej.

Potrzeby elastyczne to:

• ruch,
• zabawa (bo psy są gatunkiem, który bawi się przez całe życie, bez względu na wiek),
• rozmnażanie się.

Na poczucie bezpieczeństwa u psa wpływają przede wszystkim jego relacje z opiekunem i domownikami, które powinny być oparte na zaufaniu i poczuciu komfortu przebywania w swojej obecności. Prawidłowe relacje to także takie, które budują w psie świadomość przynależności do grupy społecznej.

Innym bardzo ważnym elementem jest możliwości unikania niekomfortowych sytuacji, dokonywania wyboru oraz posiadanie bezpiecznej kryjówki, w której psa nie może spotkać nic złego.

Realizacja potrzeby odżywiania polega na dostarczeniu psu dobrze zbilansowanego, dostosowanego do wieku, poziomu aktywności i potrzeb energetycznych, urozmaiconego i atrakcyjnego pożywienia, a także naturalnych gryzaków, umożliwiających gryzienie przez około godzinę dziennie.

Kolejną potrzebą nieelastyczną jest sen. Psy śpią wielokrotnie w ciągu dnia, łącznie ok. 16 godzin. Sen psa składa się z dwóch faz: snu wolnofalowego i snu fazy REM. Sen wolnofalowy to sen mózgu, który stanowi około 80% całkowitego snu. Pozostałe 20% stanowi sen fazy REM, podczas którego następuje konsolidacja wspomnień i tworzą się w mózgu ślady pamięciowe. W tej fazie psy śnią. Sen fazy REM jest niezbędny w procesach uczenia się i zapamiętywania. Pies śpi w fazie REM, leżąc na boku lub na grzbiecie, bo w czasie tego snu rozluźniają się mięśnie karku. Dlatego tak ważne jest zapewnienie psu właściwych warunków, czyli posłania, na którym pies może swobodnie ułożyć się na boku z wyciągniętymi łapami, odpowiedniej temperatury otoczenia (bo zbyt niska zmusza psa do zwijania się w kłębek) oraz poczucia bezpieczeństwa, które pozwoli mu swobodnie się rozłożyć i głęboko zasnąć, bez konieczności ciągłego czuwania.

Realizacja potrzeby pielęgnacji ciała psa ze strony jego opiekuna polega głównie na zapewnieniu odpowiedniej liczby i częstotliwości długich i atrakcyjnych spacerów umożliwiających psu wydalanie, znaczenie terenu i tarzanie się. To także czesanie i pielęgnacja okrywy włosowej, ale również dbałość o psie zęby, uszy, pazury i opuszki łap czy ochrona przed pasożytami zewnętrznymi i wewnętrznymi.

Codzienna możliwość realizacji potrzeb nieelastycznych i elastycznych skutkuje równowagą neurotransmiterów oraz organizmu. Innym czynnikie...