Modny wybór a syndrom ras brachycefalicznych

Niestety, ten panujący trend wpływa niekorzystnie na zdrowie poszczególnych ras psów. Mowa tutaj głównie o zespole oddechowym ras krótkoczaszkowych, częściej określanym jako syndrom ras brachycefalicznych (Brachycephalic Airway Syndrome – BAS).
Określenie to wywodzi się od łacińskich słów brachis – krótki oraz cephalus – głowa. Związane jest to ze specyficzną budową anatomiczną głowy zwierzaka, która cechuje się spłaszczoną i skróconą kufą oraz kwadratową czaszką. Zmiany nie dotyczą tkanek miękkich, które zachowują swoją normalną budowę. W wyniku nieprawidłowej hodowli psów nastąpił szereg zmian w układzie oddechowym. Uzyskiwane „modne” efekty w obrębie czaszki powodują zwiększony opór podczas wykonywanego wdechu i wydechu naszego pupila. Nienaturalna długość podniebienia miękkiego, skrzydełek i małżowin nosowych, a także nadmiar skóry prowadzą również do częstych stanów zapalnych. Omawiany syndrom występuje nie tylko u ras psów małych, ale również u średnich, dużych i olbrzymich.
 

Objawy kliniczne oraz rozpoznanie

Najbardziej charakterystyczne objawy dla syndromu ras brachycefalicznych dotyczą układu oddechowego. Właściciele mogą zauważyć u swojego psa między innymi:

• chrapanie,
• duszność (pies będzie oddychał przez otwartą jamę ustną),
• nietolerancję wysiłkową – szybkie męczenie się na spacerach i podczas zabawy oraz ogólną niechęć do aktywności fizycznej,
• bezdechy podczas snu,
• charczenie, 
• sinicę,
• omdlenia, 
• częste i nawracające infekcje górnych dróg oddechowych.

Dodatkowo mogą wystąpić objawy ze strony układu pokarmowego, takie jak: ulewanie, wymioty oraz refluks żołądkowo-jelitowy. Konsekwencją wymienionych objawów może być zadławienie, będące stanem nagłym, który wymaga natychmiastowej wizyty u lekarza weterynarii. 

Kiedy udać się do lekarza weterynarii 

Jeżeli zaobserwowali państwo u swojego psa (zwłaszcza jeśli należy do rasy predysponowanej) którykolwiek z opisanych wyżej objawów, należy udać się na konsultację do przychodni weterynaryjnej, gdzie zostanie wykonane pełne badanie lekarsko-weterynaryjne. 
Wbrew założeniu doktora House, które brzmiało: everybody lies (czyli „wszyscy kłamią”), badanie kliniczne obejmuje dokładny wywiad przeprowadzony z właścicielem czworonoga. Istotnym faktem jest styl życia psa, na podstawie którego można wyciągnąć odpowiednie wnioski. W czasie wizyty lekarz skontroluje temperaturę ciała, wagę i liczbę oddechów, wykona pomiar tętna oraz oceni błony śluzowe naszego psa. 
Ze względu na możliwość niedotlenienia organizmu zwierzęcia, należy zwrócić uwagę, czy błony śluzowe są różowe, wilgotne, a czas włośniczkowy (nawrót kapilarny) prawidłowy. Badanie to wykonuje się, uciskając palcem wskazującym dziąsła przez 2–4 sekundy, a następnie po zwolnieniu ucisku (po upływie kilku sekund) sprawdza się ich kolor. Wydłużenie czasu powrotu dziąseł do ich naturalnego koloru może świadczyć o zaburzeniach krążenia obwodowego.
Warto wspomnieć o domowej kontroli swoich psów, zwłaszcza w okresie letnim. Prawidłowa liczba oddechów u dorosłego psa w spoczynku wynosi 14–18 oddechów na minutę. Pies, oddychając przez nos, w okresie zimowym ogrzewa powietrze dostające się do płuc, natomiast latem błony śluzowe mają za zadanie ochładzanie wciągane powietrza oraz utrzymanie prawidłowej temperatury ciała. Psy, w przeciwieństwie do ludzi, mają ograniczoną liczbę gruczołów potowych, dlatego zianie pozwala im na utratę ciepła. 
Skrócona górna część układu oddechowego u psów ras brachycefalicznych stanowi wyzwanie dla utrzymania prawidłowej temperatury ciała. Zmniejszona powierzchnia błon śluzowych oraz nozdrzy przednich, które często wyglądają na całkowicie zamknięte (zdj. 1), utrudnia poprawne funkcjonowanie tego układu. Różnice w budowie anatomicznej nosa pomiędzy psem należącym do grupy brachycefalicznej a inną grupą psów przedstawiają zdjęcia 2 (pies rasy american staffordshire terrier) oraz 3 (mieszaniec labradora).
 

 

 

Kolejnym etapem badania jest ocena podniebienia miękkiego, migdałków oraz kieszonek krtaniowych. Wykonanie badania możliwe jest jedynie w lekkiej sedacji lub w znieczuleniu ogólnym naszego czworonoga. Dzięki wykorzystaniu endoskopu, czyli wziernika medycznego z własnym źródłem światła, możliwe jest przekazanie obrazu na monitor, a tym samym dokładna ocena podniebienia miękkiego oraz krtani. Podczas badania endoskopowego pies ułożony jest w pozycji mostkowej. Dodatkowo powinien być zaintubowany oraz mieć podłączony tlen w celu minimalizacji ryzyka niedotlenienia organizmu. Warto tutaj podkreślić, że przed każdą procedurą anestezjologiczną należy wykonać badanie krwi (morfologia oraz biochemia). Natomiast przed zabiegiem chirurgicznym zalecane jest wykonanie profilu przedoperacyjnego, który wzbogacony jest o określenie czasu krzepnięcia krwi. Ma to duże znaczenie z uwagi na krwawienie podczas zabiegu i ograniczenie powikłań. 
Obecnie rozpoznanie BAS możliwe jest również poprzez zastosowanie technik obrazowych, takich jak badanie rentgenowskie, rezonans magnetyczny (MRI) oraz tomografia komputerowa (TK). Badanie RTG powinno być wykonane rutynowo u każdego pacjenta. Pozwala ono ocenić między innymi tchawicę, płuca i serce. Częstym powikłaniem BAS jest bowiem hipoplazja tchawicy, czyli niedorozwój tego narządu. Natomiast o wykonaniu dodatkowego badania MRI lub TK powinien zadecydować prowadzący badanie lekarz weterynarii, na podstawie wcześniejszych wyników oraz objawów klinicznych.
Niestety, z uwagi na mocno zwężone nozdrza przednie u psów ras brachycefalicznych często niemożliwe jest wykonanie badania jamy nosowej (rinoskopii).
Jedynie dokładnie przeprowadzone badanie umożliwi ustalenie występowania poszczególnych zmian patologicznych wchodzących w skład syndromu psów ras brachycefalicznych, na podstawie którego lekarz weterynarii określi rokowanie oraz możliwości dalszego postępowania z czworonogiem. 

Wybór szczenięcia

Decydując się na rasę psa należącego do grupy brachycefalicznych, musimy mieć na uwadze problemy, z jakimi możemy się spotkać oraz – co istotne – z możliwymi dalszymi, często niemałymi wydatkami. Pierwszym krokiem jest zapoznanie się z daną rasą, która nas interesuje. Powinniśmy poznać jej potrzeby i porównać je do naszych zwyczajów. Pamiętajmy o tym, że mops czy buldog angielski kompletnie nie będzie pasował do osób lubiących dużo biegać.
Drugim, bardzo ważnym krokiem jest znalezienie odpowiedniej hodowli.
Hodowla musi być zarejestrowana w Polskim Związku Kynologicznym (ZKwP). Mamy wtedy gwarancję, że szczeniak pochodzi od dobrych rodziców i posiada metrykę, która jest odpowiednikiem naszego aktu urodzenia. Metryka umożliwia również zarejestrowanie psa w ZKwP i wystawienie rodowodu psa, który zawiera informacje o całym drzewie genealogicznym zakupionego szczeniaka (przynajmniej trzy pokolenia). Umożliwia to rzetelną ocenę i zminimalizowanie wystąpienia BAS, ponieważ prawidłowe prowadzenie rozrodu psów eliminuje występowanie niepożądanych cech. Gdy już znajdziemy odpowiednią hodowlę, dowiemy się wszystkiego o rod...