Koprofagia u psów – jak jej przeciwdziałać?

Niektóre gryzonie czy zajęczaki zjadają swój własny kał, aby dostarczyć organizmowi jak najwięcej witamin z grupy B. Po pierwszym strawieniu roślin wydalają one tak zwany kał nocny i spożywają go ponownie. Przede wszystkim dzieje się to właśnie nocą, aby utrzymać stałą pracę i motorykę przewodu pokarmowego. W takim wypadku jest to zjawisko fizjologiczne i bardzo potrzebne, nazywamy je dokładnie cekotrofią. Inaczej jest jednak u psów czy kotów – w ich przypadku spożywanie kału nie jest zjawiskiem charakterystycznym dla gatunku czy, prościej mówiąc, nie jest zjawiskiem fizjologicznym (z kilkoma wyjątkami, o czym dalej). Problem ten dotyczy głównie psów, dlatego to właśnie na nich skupię uwagę, rozważając temat koprofagii, analizując przyczyny tego zachowania oraz wskazując zalecane sposoby przeciwdziałania takim zachowaniom.

Rodzaje koprofagii

Koprofagię można podzielić na autokoprofagię – gdy zwierzę spożywa swój własny kał oraz na allokoprofagię – gdy spożywa kał innych zwierząt. Wśród niektórych zwierząt widzimy czasem zależność, że spożywają one kał jedynie roślinożerców. Psowate generalnie posiadają tak zwaną awersję do kału, czyli nie spożywają one swojego kału oraz załatwiają swoje potrzeby poza terenem, na którym mieszkają czy przebywają na co dzień. Wilki nigdy nie oddawały stolca w swojej norze, a jedynie poza nią. Takie zachowanie ulegało jednak zmianie podczas choroby czy w przypadku osobników starzejących się lub osłabionych. Wtedy dochodziło do koprofagii, aby „oczyścić” norę. Piętnaście tysięcy lat temu zachowanie to miało na celu przede wszystkim ograniczenie możliwości infestacji pasożytami pochodzącymi z kału chorych wilków. Kojoty zaś spożywały kał innych kojotów, co miało znaczenie terytorialne. Oddając kał ponownie, oznaczały teren już jako swój. U psów domowych naturalną koprofagię spotykamy w hodowlach, gdy suki zjadają kał swoich szczeniąt. Jest to zachowanie mające na celu utrzymanie czystości w kojcu, pielęgnację szczeniąt oraz kontrolę nad ewentualnymi problemami zdrowotnymi w miocie. Można zatem uznać, że u psowatych jako u gatunku koprofagia nie jest normalnym czy pożądanym zachowaniem, jednak są sytuacje, w których występuje ona naturalnie. Mimo to na co dzień wiele spośród psów wykazuje koprofagię – zjada kał innych psów czy kotów podczas codziennych spacerów, ucieka w lesie, aby zjeść kał dzikich zwierząt, albo pędzi w krzaki, gdzie znajduje ludzkie stolce. Część psów spożywa też swój własny kał. Zjawisko koprofagii może dotyczyć psów zarówno młodych, jak i starszych, wykastrowanych i niepoddanych zabiegowi. Koprofagia występuje także u każdej z płci. Aktualna wiedza medyczna podaje, że pod względem epidemiologicznym koprofagia nie stanowi zagrożenia w rozprzestrzenianiu się chorób wśród psów. Nie można jednak wykluczyć możliwości zarażenia się pasożytami jelitowymi czy też chorobotwórczymi patogenami (bakterie, wirusy, pierwotniaki).

Skąd się bierze koprofagia?

U podstaw koprofagii doszukujemy się wielu czynników, w tym niedoborów pokarmowych, chorób i problemów behawioralnych u psów. Najczęściej wymieniane w literaturze czynniki mogące mieć wpływ na pojawienie się koprofagii u psów.