Zespół falującej skóry kotów – charakterystyka i postępowanie

Schorzenie to funkcjonuje pod wieloma nazwami: syndrom falującej skóry, rolowanie skóry, przeczulica (hiperestezja) skórna kotów, epilepsja psychomotoryczna i inne. Z kolei w języku angielskim mamy wspólną nazwę: Feline Hyperesthesia Syndrome (FHS).
Choć samo zjawisko jest znane od dawna i choć duża grupa opiekunów obserwuje jego symptomy u swoich zwierząt, to trudno znaleźć na jego temat konkretne informacje. W dwóch kluczowych pracach o behawioryzmie kotów, wydanych w ostatnich latach w Polsce (Zaburzenia zachowania kotów autorstwa S. Schrool i J. Dehasse oraz Medycyna behawioralna kotów pod red. D.F. Horwitz i D.S. Millsa), brak usystematyzowanych danych na ten temat. W drugiej z wymienionych pozycji zaburzeniu poświęcony jest zaledwie jeden akapit, o bardzo ogólnej treści. Artykułów w języku polskim również jest niewiele – jedno z lepszych opracowań zagadnienia można znaleźć na stronie Akademii Felinologicznej. Nieco więcej informacji można uzyskać na stronach i w publikacjach redagowanych w języku angielskim, jednak i tam wiele treści powtarza się, bez rzucania nowego światła na zagadnienie. Z tego też powodu w niniejszym artykule, a zwłaszcza w jego części praktycznej, wielokrotnie zmuszona jestem opierać się na indywidualnej ocenie sytuacji, i dobierać metody postępowania zgodnie z własnym uznaniem i doświadczeniem, mając do dyspozycji jedynie bardzo ogólne zalecenia.

Etiologia zaburzenia

Etiologia tego zaburzenia jest bardzo złożona i niejednoznaczna. Część badaczy za główne podłoże uznaje czynniki neurologiczne czy fizjologiczne (np. reakcję skórną na obecność pasożytów czy inny czynnik chorobowy), część kładzie nacisk na elementy behawioralne, a jeszcze inni mówią o możliwości łącznego występowania tych przyczyn. Dlatego też często konieczne jest stosowanie wielodyscyplinarnego podejścia do rozpracowania tego problemu. Z moich doświadczeń wynika, że FHS najczęściej występuje:

• u kotów dorosłych (praktycznie nie obserwuje się go u zwierząt poniżej szóstego miesiąca życia, a u kotów młodszych niż rok pojawia się jedynie epizodycznie, w bardzo ograniczonej formie; najczęściej objawy widać u kotów między pierwszym a czwartym rokiem życia);
• u kocich jedynaków lub w kocich „duetach” – niezależnie od tego, czy zwierzęta są ze sobą spokrewnione, czy nie;
• u zwierząt z zaburzonym okresem pierwotnej socjalizacji lub u tych, których psychika jest bardzo delikatna i wykazuje dużą wrażliwość na otoczenie oraz występujące w nim zmiany.

Według badaczy do pojawienia się problemu FHS predysponowane są szczególnie niektóre rasy, takie jak: syjamy, abisyńczyki, koty burmskie czy himalajskie, natomiast w mojej praktyce były to w dużej mierze dachowce, ale też maine coony.

Symptomy i diagnozowanie

Jedną ze specyficznych cech FHS jest jego epizodyczne występowanie – koty nie muszą wykazywać objawów w sposób ciągły, może w tym nie być żadnej regularności, choć może się ona pojawiać. Epizody mogą brać się „znikąd”, ale też mogą być efektem stałego, powtarzającego się rytuału (mogą występować o danej porze dnia, w wyniku konkretnego wydarzenia, np. interakcji społecznej lub jej braku bądź w efekcie ekspozycji kota na specyficzny dźwięk czy nawet temperaturę). Przebieg epizodu również jest bardzo indywidualny, jednak najczęściej...