Jak przygotować się na psią starość?

Proces starzenia się u psów przebiega bardzo indywidualnie i w sposób dość zróżnicowany w obrębie samego gatunku, bowiem średnia życia u psów, w zależności od ich rozmiaru, znacząco się różni. W związku z tym wiek, w którym możemy zaobserwować pierwsze oznaki starzenia się, będzie diametralnie inny u chihuahua, labrador retrievera i wilczarza irlandzkiego. Każda z wspomnianych ras należy do innej grupy wielkości psów, a co za tym idzie – znacząco różni się ich długość życia. I tak też można przyjąć, iż pięcioletni chihuahua to dorosły pies w sile wieku, labrador retriever wchodzi w okres starzenia się, zaś wilczarz irlandzki będzie już zaawansowanym seniorem, wchodzącym w schyłek swojego życia. Dlatego też każdy przypadek należy rozpatrywać indywidualnie, w oparciu o dokładne dane dotyczące konkretnego zwierzęcia.

Zanim pojawią się pierwsze oznaki

Paradoksalnie ujmując sprawę, o starości psiej należy myśleć już na poziomie rozwoju szczenięcia i odpowiednio inwestować w niego, aby utrzymać jego organizm w dobrej kondycji psychofizycznej. W związku z tym należy dołożyć wszelkich starań, aby psi organizm był prawidłowo odżywiony dobrej jakości pożywieniem, bogatym w białko o wysokiej strawności, a także dostarczać w miarę możliwości produkty naturalne, bogate w antyoksydanty, zioła i niezbędne nienasycone kwasy tłuszczowe. Oprócz wysokiej jakości posiłków należy zwrócić szczególną uwagę na kondycję fizyczną zwierzęcia oraz stan jego zdrowia, a co za tym idzie, na dbanie o aktywność fizyczną dostosowaną do potrzeb konkretnego zwierzęcia – ćwiczenia, sporty czy też podstawowe dłuższe spacery połączone z zabawami. Ważne jest, aby utrzymywać rozwój mięśni oraz ich regularną pracę, zanim dojdzie do procesów wyniszczających. Kolejnym ważnym elementem jest zadbanie o stan zdrowia – profilaktyczne badania (analiza parametrów morfologicznych i biochemicznych, kontrola poziomu hormonów tarczycy, analiza moczu i kału, przeglądowe badanie ultrasonograficzne jamy brzusznej, badanie rentgenowskie pod kątem narządów jamy brzusznej, klatki piersiowej i układu ruchu), ochronę przed chorobami wektorowymi, zapobieganie otyłości.

Ostatnim kluczowym tematem pod kątem procesów starzenia się jest aktywność umysłowa zwierząt, zwrócenie uwagi na pobudzanie myślenia, aktywizowanie mózgu do rozwiązywania nowych zadań, stawianie nowych wyzwań i umożliwienie psu kreatywnego myślenia. W związku z tym warto zwracać opiekunom na to uwagę, gdyż z doświadczeń autora wynika, iż jest to droga niedoceniana przez właścicieli (wielu opiekunów nie przywiązuje wagi do stymulacji myślenia psów, wręcz pojawia się tendencja do wyręczania psa we wszystkim).

Z czym się wiąże starzenie się?

Z definicji medycznej dowiadujemy się, że starzenie to proces fizjologiczny oraz nieodwracalny, dotykający każdego organizmu, przebiegający na poziomie biologicznym, emocjonalnym oraz społecznym. Polega głównie na zużywaniu się narządów i zmniejszonej możliwości regeneracji komórek organizmu. Z biegiem postępowania procesu dochodzi do pogorszenia procesów odbudowywania komórek, a organizm staje się bardziej podatny na choroby z uwagi na mniejsze możliwości regeneracyjne oraz obciążenie współtowarzyszącymi dolegliwościami. Tkanki organizmu są mniej elastyczne, odwodnione, część ulega atrofii. Oprócz zmian dotyczących rozwijających się chorób pojawiają się także zmiany związane z pogorszeniem pracy mózgu oraz układu nerwowego. Dlatego też tak istotne jest zadbanie o utrzymanie młodego organizmu w dobrej kondycji psychofizycznej, gdyż jest szansa, że wspomniane procesy starzenia się będą łagodniej przechodziły później u psa.

W wypadku większości psów średnich, dużych i olbrzymich pierwsze oznaki starzenia się można zaobserwować już w okolicy siódmego roku życia, niemniej jest to granica dosyć ruchoma, zależna od wielu czynników.

Bardzo często w wypadku psów można zauważyć pierwsze oznaki starzenia się ze strony objawów behawioralnych, zanim właściciel zauważy istotne oznaki, które mogą sugerować rozwój chorób. Bowiem wielokrotnie najpierw rozpoczynają się zmiany w zachowaniu się zwierząt, między innymi nagłe pojawienie się problemów behawioralnych, dotychczas niewystępujących, powinno skłonić do zwrócenia baczniejszej uwagi na psa.

Starzenie się – strona somatyczna

Od strony somatycznej możemy spodziewać się występowania schorzeń dotykających kolejnych układów organizmu. W zależności od konkretnego przypadku mogą to być:

• choroby układu moczowo-płciowego (kamice moczowe, rozrost prostaty u samców, nietrzymanie moczu, przewlekła niewydolność nerek),
• choroby układu pokarmowego (problemy z trawieniem, biegunki, wymioty, schorzenia wątroby i trzustki),
• choroby układu krążeniowo-oddechowego (rozwój starczych chorób serca, zwłóknienia płuc, zapadalność tchawicy),
• choroby układu ruchu (choroba zwyrodnieniowa stawów, reumatoidalne zapalenie stawów),
• choroby układu nerwowego (demencja, zaburzenia poznawcze, pogorszenie przewodnictwa nerwowego),
• ryzyko wystąpienia nowotworów.

Starzenie się – strona behawioralna

Ze starzeniem się psa związane są też zmiany od strony behawioralnej – możemy spodziewać się efektów schorzeń układu nerwowego oraz pogarszającej się pracy mózgu, a także zaniku komórek mózgowych. Można zaobserwować między innymi:

• dysfunkcje poznawcze, zespół zaburzeń poznawczych (będący odpowiednikiem dotykającej ludzi choroby Alzheimera),
• wygaszające zachowania (zmniejszenie aktywności, pogorszenie czujności zwierzęcia, mniejsze zainteresowanie zabawą, spacerami itd.),
• intensyfikujące zachowania (zwiększenie progu pobudzenia psa, zwiększona czujność, zachowania kompulsywne, wokalizacje),
• wzmożenie istniejących już lęków, fobii i zaburzeń zachowania,
• zaburzenie fazy snu i czuwania.

Jakie objawy powinny nas skłonić do wizyty u lekarza weterynarii?

Zwykle choroby rozwijają się bardzo powoli, nie dając ewidentnych objawów w początkowych stadiach lub są one doskonale maskowane przez psa. Często jednak jednymi z pierwszych objawów powstającej choroby są zmiany w zachowaniu zwierzęcia lub wzmożenie zaburzeń zachowania dotychczas już pojawiających się. Dlatego też tak istotne jest zwracanie szczególnej uwagi na każdą drobną zmianę w zachowaniu psa, a każde nienaturalne zachowanie występujące u psa, które dotychczas nie występowało, powinno zostać dokładnie rozpatrzone oraz skontrolowane przez lekarza weterynarii. Tylko w taki sposób możemy próbować podejmować nierówną walkę z nieuniknionym procesem starzenia się.

Zachowania/objawy konieczne do kontroli lekarskiej:

• wszystkie objawy somatyczne – wzmożone pragnienie, wzmożone oddawanie moczu, biegunki, wymioty, kaszel, pogorszenie kondycji fizycznej, objawy nerwowe, problemy z p...