Eksploracja, czyli co jesteśmy winni naszym psom?

Ciekawość to pierwszy stopień do dobrej zabawy

Odpowiedzią okazuje się dość pojemne (ale też dające nam – opiekunom – olbrzymie pole do popisu) pojęcie wzbogaconego środowiska. Upraszczając jego definicję, chodzi o wprowadzanie do życia zwierząt najróżniejszych elementów i doświadczeń, dzięki którym będzie ono urozmaicone, interesujące i pełne wyzwań. Wzbogacanie środowiska psów może obejmować wiele różnych aktywności: wyprawy w nieznane miejsca, swobodną eksplorację czy uczenie sztuczek, ale także organizowanie zabaw związanych z poszukiwaniem ukrytego przez opiekuna pożywienia czy stymulowanie zmysłów (próbowanie nowych smaków, poznawanie zapachów, z którymi pies nie miał dotąd do czynienia, zapewnianie wrażeń dotykowych poprzez wchodzenie na nieznajome nawierzchnie). Jednym słowem – wzbogacanie środowiska polega na tym, by czynić życie naszych psów ciekawym.
 

I właśnie ta idea przyświeca pierwszej w Polsce sali do stymulacji sensorycznej psów, czyli poznańskiej Stacji Eksploracji.
Sama koncepcja tego rodzaju zorganizowanych aktywności opracowana została przez słynną norweską trenerkę psów – Turid Rugaas, natomiast moją bezpośrednią nauczycielką i mentorką jest Kirsty Grant, założycielka The Dog Nose – sali eksploracyjnej w Swindon w Wielkiej Brytanii, która od lat zapewnia brytyjskim psom możliwość realizowania naturalnych potrzeb gatunkowych w specjalnie zaaranżowanej przestrzeni.

O Stacji Eksploracji w telegraficznym skrócie

Poznańska Stacja Eksploracja łączy w sobie cechy wzbogaconego środowiska, sniffari (czyli „polowania na smakołyki”) i sali zabaw dla psów. W czasie jednej sesji pies ma możliwość poznać setki niedostępnych dla niego na co dzień zapachów, dotknąć rozmaitych materiałów i powierzchni, zobaczyć z bliska przedmioty, do których zwykle nie ma dostępu, i zmierzyć się z zadaniami, które wymagają pracy umysłowej i fizycznej. Wszystkim tym zajęciom towarzyszy przyjemność poszukiwania i zjadania smakołyków, będących motywatorem i nagrodą, tym bardziej że w Stacji Eksploracji ich dostępność nie jest uzależniona od nikogo poza psem-odkrywcą. Pupil przebywa w sali ze swoim opiekunem. Człowiek jest jednak jedynie obserwatorem poczynań swojego psiaka – nie zachęca go do eksploracji i nie uczestniczy w niej, ale jest przez cały czas obecny, by w razie potrzeby okazać psu wsparcie i dzielić z nim radość. Zajęcia w Stacji są indywidualne, co oznacza, że w czasie sesji w sali znajduje się tylko jeden pies. Dzięki temu może on doświadczać eksploracji w poczuciu całkowitego bezpieczeństwa, bez pośpiechu i konieczności rywalizacji. Gwarancją owego bezpieczeństwa psa jest poprzedzająca pierwszą wizytę w Stacji rozmowa z opiekunem na temat zdrowia, ewentualnych alergii pokarmowych i ograniczeń psa. Dzięki temu każda sesja zaplanowana jest indywidualnie pod kątem potrzeb danego psa.
 

Dlaczego Twój pies chciałby przyjść do Stacji Eksploracji?

Pierwszym, widocznym na pierwszy rzut oka (choć nie najważniejszym) celem Stacji Eksploracji jest zapewnienie psom rozrywki i relaksu. Jest ona doskonałą alternatywą długiego spaceru, kiedy na zewnątrz jest zimno i nieprzyjemnie. Jest też miejscem, w którym pies może odreagować stresy związane na przykład z wizytą u weterynarza czy „zmęczyć się” psychicznie przed długą podróżą.
Dzięki nagromadzeniu podestów i przedmiotów o różnej wysokości i zróżnicowanym stopniu stabilności (z zachowaniem troski o bezpieczeństwo i zdrowie czworonożnych gości) psy mogą próbować swoich sił we wchodzeniu na płaszczyzny lub przechodzeniu pod nimi. Mogą ćwiczyć równowagę i propriocepcję, rozwijać świadomość swojego ciała i przy okazji pracować nad kondycją fizyczną.
 

Dla bardziej wycofanych lub lękliwych psów Stacja Eksploracja to idealne miejsce, by zmierzyć się ze swoimi strachami na własnych warunkach – czworonogi same decydują, czy i kiedy podejdą do groźnie wyglądającego przedmiotu, czy zdecydują się przejść przez tunel lub wejść po rampie na podwyższenie.
Jednym z podstawowych zadań Stacji Eksploracji jest stymulacja węchowa. W sali znajdują się przedmioty pochodzące z wielu różnych miejsc, które same w sobie niosą ciekawą historię zapachową. Oprócz tego pomieszczenie to skrywa najróżniejsze – niedostępne na co dzień – zapachy zwierząt dzikich i hodowlanych, wodorosty, gałęzie i wiele innych rozwijających psi nos elementów.
Sesja w Stacji Eksploracji umożliwia również to, co wiele psów lubi najbardziej, czyli realizowanie potrzeby poszukiwania pożywienia. Jak wiemy – psy są padlinożercami, więc to właśnie znajdowanie jedzenia (a nie polowanie) leży w ich naturze. Poukrywane w sali smakołyki stanowią więc cenny, motywujący dodatek do doświadczania i eksplorowania przestrzeni. Ich specjalne usytuowanie zapobiega frustrowaniu się psów i zapewnia im możliwość osiągania zarówno szybkich, jak i ambitnych sukcesów.
Najważniejszym jednak celem Stacji Eksploracji jest doświadczanie przez psa niezależności i samodzielności. To tutaj pies ma okazję w bezpiecznym otoczeniu działać „na własną łapę” i to tutaj troskliwy opiekun zostaje całkowicie zwolniony z obowiązku kontroli nad psem i otoczeniem. W Stacji Eksploracji nigdy nie pada słowo „nie”, nikt nie mówi psu, co ma robić, jak ma to robić i kiedy ma przerwać. O wszystkim decyduje pies, ponieważ w Stacji nie ma złych decyzji. Można „mordować” pluszaki, przewracać przedmioty i znaczyć do woli, bo tutaj to pies ma 100% racji. To pies decyduje, czy nawiązać „rozmowę” z opiekunem, czy też działać samodzielnie, a nawet kiedy zakończyć sesję – żadnemu gościowi Stacji Eksploracji nie przerywa się przygody, dopóki dobrze się on bawi. 
 

Czym jest Stacja Eksploracja? miejscem realizowania naturalnych instynktów węszenia i poszukiwania, miejscem, w którym pies realizuje je w sposób całkowicie bezpieczny, bez potrzeby kontrolowania otoczenia (ludzi, psów, samochodów, rowerów), miejscem, w którym pies ma okazję poznać całkiem nowe zapachy, niedostępne dla niego w codziennym życiu, miejscem, w którym pies przełamuje swoje ograniczenia na własnych zasadach, w swoim tempie i tylko dla siebie, bez zachęty ze strony opiekuna, okazją do budowania pewności siebie poprzez osiąganie małych sukcesów, miejscem, w którym poza osobą prowadzącą i opiekunem nie ma innych ludzi, dzięki czemu pies nie jest narażony na kontakt wbrew swojej woli, zagadywanie czy głaskanie, o ile sam wyraźnie o to nie poprosi, jedynym miejscem, w którym nikt nie narzuca psu żadnych zachowań, niczego nie próbuje go nauczyć i niczego od niego nie wymaga, miejscem, w którym to pies decyduje, kiedy kończy się sesja, ponieważ nikt nie przerywa jej w trakcie ani nie zmusza psa do kontynuowania jej, kiedy ten uważa, że zakończył pracę, i wreszcie miejscem, w którym to pies decyduje, w jaki sposób wykorzysta salkę – dla jednego będzie ona miejscem relaksu i wyciszenia, dla innego wyzwaniem, które pozwoli mu odzyskać wigor, a dla jeszcze innego po prostu wesołym miasteczkiem, oderwaniem od nudy i rozrywką – tyle zastosowań, ile psich osobowości na świecie. Czym nie jest Stacja Eksploracja? nie jest salką szkoleniową, nie jest miejscem, w którym pies podąża za oczekiwaniami opiekuna,  nie jest miejscem, gdzie pies uczy się nowych komend, nie jest miejscem, w którym obowiązują jakiekolwiek zakazy czy ograniczenia, nie jest miejscem, które służy oswajaniu lęków psa w tradycyjnym, szkoleniowym rozumieniu, ...