Karmnikowe przygody

Dlaczego tak wielu ludzi na świecie lubi dokarmiać ptaki, zmieniając przy okazji ich biologię i zachowania, wpływając na losy pojedynczych osobników, populacji, a nawet ekosystemów? Co sprawia, że tak wiele osób zaczęło swoją przygodę z ptakami właśnie przy balkonowym albo ogrodowym karmniku?
Zwykle dokarmiamy ptaki, wykorzystując karmniki, lecz czasami po prostu wysypujemy na parapet słonecznik, proso i kaszę, a tuż obok zawieszamy płat słoniny. Ptaki uwielbiają (niesłoną, naturalną!) słoninę, ale jeszcze bardziej lubią słonecznik. Pochodzi on z Ameryki Północnej, a w Europie szerzej uprawiany jest od niecałych stu lat. To dość mało czasu na zbudowanie subtelnych ewolucyjnych interakcji. Słonecznik ma sporo zalet, dlatego bardzo szybko zyskał sobie popularność wśród skrzydlatych smakoszy. Nasiona słonecznika są bogatym źródłem mikro- i makroelementów, witaminy E oraz aminokwasów. Składników dostarczających nie tylko sporo energii, ale także wapnia, który pomaga w utrzymaniu sprawnego kośćca, aminokwasów potrzebnych w budowie i regeneracji piór, dzioba i pazurków oraz grupy witamin rozpuszczalnych w tłuszczach, które pozwalają na utrzymanie bystrego wzroku. Słonecznik ma jeszcze tę zaletę, że można go wynosić ziarenko po ziarenku i spokojnie zjeść w miejscu bezpieczniejszym niż karmnik. Robią to np. sikory bogatki, zwłaszcza gdy żerują w nowym miejscu – wynoszą pokarm i konsumują go spokojnie wewnątrz krzewów. Za to dzwońcom jest wszystko jedno, dziobią zachłannie jedno ziarno za drugim, robiąc przy tym niezły bałagan.

Słonecznik… uzależnia?

Stwierdzenie, że słonecznik ptakom smakuje, jest stanowczo zbyt powściągliwe. Można wręcz odnieść wrażenie, że ptaki, które zaczną go spożywać – nie potrafią zaprzestać. Często wygląda to jakby słonecznik uzależniał. Zamiłowanie do słonecznika nie jest przecież obce również nam, ludziom – wielu podjada niby od niechcenia i dziwnym trafem kończy dopiero wtedy, gdy zabraknie ziaren w torebce.
A może jeszcze silniej uzależniamy się od sypania słonecznika ptakom? Profesjonalne karmy dla ptaków sprzedają się z roku na rok w coraz większej ilości. Całe rzesze miłośników ptaków kupują pokarm karmnikowy w malutkich porcjach, ale znam i takich miłośników, co kupują nawet po parę ton (!)
ziaren słonecznika. Prawdziwe uzależnienie! Chcą patrzeć, jak tony słonecznika znikają w ciągu zimy. Obserwują ptaki, specjalnie je przywabiają do karmników i starają się prowadzić hobbystyczne badania naukowe. Co bardziej pomysłowi zakładają przy karmnikach kamery, by przyglądać się scenom rodem z „Big Brothera”. Ptaki rywalizują i tworzą karmnikową hierarchię. W karmnikach na Pomorzu udokumentowano bójki z udziałem aż siedmiu gatunków: grubodzioba, dzwońca, szczygła, jera, bogatki, czyża i modraszki. Wyniki nie były trudne do przewidzenia – duży może więcej, więc grubodziób okazał się największym karmnikowym rozrabiaką. Najwięcej może się zdarzyć, gdy w karmniku jest tłoczno, a każdy chce się najeść. Niczym wśród klientów baru mlecznego, gdzie zwyciężają wąsaci osobnicy rozpychający się łokciami. A jeszcze bardziej widoczne są takie zachowania przy rozdawnictwie darmowych wiktuałów. Jak jest wyżerka i wypitka – nie ma specjalnej różnicy między ptakami i ludźmi.
Gdzie ustawić karmnik tak, by korzystały z niego ptaki? Najlepiej z tyłu ogrodu, tam, gdzie ptaków najwięcej. Niektórzy wspominają, że chcą widzieć ptaki przez okno, jednocześnie...