Jak powinna wyglądać diagnostyka chorób oczu u psów i kotów?
Wzrok należy do najważniejszych zmysłów psów i kotów. Z tego powodu badania okulistyczne powinny być wykonywane nie tylko u zwierząt wykazujących objawy chorobowe. W ramach profilaktyki zaleca się coroczne kontrolowanie narządu wzroku u wszystkich zwierząt domowych. Częstotliwość badań warto zwiększyć u pacjentów predysponowanych do rozwoju chorób okulistycznych z racji rasy, wieku czy obciążeń genetycznych.
Kompleksowe badanie okulistyczne w gabinecie weterynaryjnym powinno być poprzedzone dokładnym wywiadem i oceną ogólnego stanu zdrowia zwierzęcia. Należy upewnić się, czy u pacjenta nie występują objawy neurologiczne oraz ocenić stan jego skóry i sierści. Przed przystąpieniem do testów diagnostycznych lekarz powinien skontrolować stan powiek i okolic oczu. W ramach wizyty okulistycznej należy sprawdzić stan przedniego i tylnego odcinka oka oraz odruchy okulistyczne. Do podstawowych badań wykorzystywanych w diagnostyce weterynaryjnej należą:
- test Schirmera (produkcji łez),
- badanie ciśnienia wewnątrzgałkowego (tonometria),
- barwienie fluoresceiną pozwalające wykryć ubytki rogówki,
- badanie przedniego odcinka oka za pomocą lampy szczelinowej,
- badanie dna oka.
Dodatkowo można pogłębić diagnostykę o gonioskopię, USG gałki ocznej, cytologię.
Soczewki asferyczne – budowa i zastosowanie
Ze względu na konstrukcję soczewki dzieli się na dwa rodzaje: asferyczne i sferyczne. Soczewki asferyczne charakteryzują się nieregularną powierzchnią, która może przybierać kształty skomplikowanych figur takich jak: elipsa, parabola, hiperbola. Krzywizna takich soczewek nie jest jednakowa na całej powierzchni, ale zmienia się od środka do krawędzi.
Soczewki asferyczne pozwalają wyeliminować wiele problemów występujących podczas użytkowania tradycyjnych soczewek sferycznych. Ich główną zaletą jest redukcja zniekształceń obrazu powstających na obwodzie soczewki (aberracji sferycznych). Dzięki temu soczewki tego typu poprawiają jakość widzenia i czułość kontrastu. Zapewniają optymalną ostrość i dokładne odwzorowanie obrazu.
W gabinecie weterynaryjnym soczewki asferyczne umożliwią obserwację różnych struktur oka takich jak rogówka, siatkówka, naczynia krwionośne. Pozwalają na precyzyjne przeprowadzanie badań i zabiegów okulistycznych. W medycynie weterynaryjnej soczewki asferyczne wykorzystywane są podczas badań diagnostycznych takich jak m.in. gonioskopia i oftalmoskopia. Znajdują zastosowanie m.in. w diagnostyce zwyrodnienia siatkówki, jaskry, retinopatii cukrzycowej czy podczas chirurgii zaćmy.
Gonioskopia w praktyce weterynaryjnej
Gonioskopia jest jednym z podstawowych badań wykorzystywanych w diagnostyce jaskry i nadciśnienia ocznego. Pozwala ocenić kąt przesączania, czyli przestrzeń między tylną obwodową powierzchnią rogówki a przednią nasadą tęczówki. Kształt kąta przesączania wpływa na krążenie cieczy wodnistej i jej odpływ z przedniej komory oka, a tym samym wartość ciśnienia wewnątrzgałkowego.
Dzięki gonioskopii można określić ryzyko rozwoju jaskry u zwierzęcia. Badanie przeprowadza się przy użyciu gonioskopu, czyli specjalnej soczewki asferycznej. Przyrząd, po podaniu znieczulenia miejscowego, nakłada się bezpośrednio na rogówkę. Podczas gonioskopii lekarz może ocenić szerokość kąta przesączania oraz wykryć patologiczne struktury w jego obrębie.
Oftalmoskopia – kiedy ją wykonać?
Kolejnym badaniem okulistycznym, w którym wykorzystywane są soczewki asferyczne, jest oftalmoskopia. Badanie dna oka pozwala uwidocznić i ocenić takie struktury jak siatkówka, naczyniówka i nerw wzrokowy. Dzięki niemu można wykryć m.in. jaskrę, zapalenie siatkówki, zapalenie błony naczyniowej. Oftalmoskopia jest przydatna również w diagnostyce niektórych chorób nowotworowych i neurologicznych.
Badanie przeprowadza się po podaniu środków rozszerzających źrenice. Podczas oftalmoskopii lekarz kieruje wiązkę światła w kierunku oka pacjenta, a następnie za pomocą odpowiednich soczewek koryguje uzyskany obraz. Oftalmoskopię przeprowadza się przy użyciu oftalmoskopu. W gabinetach weterynaryjnych używa się dwóch rodzajów tych narzędzi: pośrednich i bezpośrednich.
Oftalmoskopy bezpośrednie mają prostą budowę, dzięki czemu mogą być stosowane nawet przez lekarzy nieposiadających zaawansowanej wiedzy z zakresu okulistyki. Zbudowane są ze źródła światła (żarówki), systemu soczewek, lusterka lub pryzmatu. Dodatkowo mogą być wyposażane w różnokolorowe filtry, które pozwalają lepiej uwidocznić niektóre struktury oka. Coraz częściej w praktyce weterynaryjnej wykorzystywane są także oftalmoskopy pośrednie, które umożliwiają bardziej precyzyjną ocenę patologii ocznych. Podczas oftalmoskopii pośredniej wykorzystuje się również lampę szczelinową. Oftalmoskopia pośrednia umożliwia uzyskanie obrazu stereoskopowego, co zwiększa możliwości diagnostyczne.
